Każdego dnia przewijamy na ekranach smartfonów, tabletów dziesiątki, a może i setki metrów treści. Ważne jednak, by w świecie pełnym ekranów dbać o siebie, o innych, o relacje z ludźmi. W domu, w szkole, na wakacjach, każdego „zwykłego” dnia.
Internet stał się istotną częścią życia dzieci i dorosłych. Trudno jest zachować umiar i dbać o równowagę codziennych aktywności w obliczu licznych powiadomień, newsów i niekończących się atrakcji online. Kampania „Nie przescrolluj życia” zwraca uwagę na potrzebę dbania o higienę cyfrową i zachęca do refleksji o tym, jakie miejsce w naszym życiu zajmują urządzenia ekranowe. Szczególnie kierujemy ją do osób dorosłych. Tym bardziej, że to one swoim przykładem wpływają na dzieci i młodzież.
Fundacja Orange uczy dzieci, jak dbać o odpowiednią ilość, ale i jakość czasu spędzanego przed ekranem. Jak troszczyć się o to, aby był czas na wszystko, co ważne: na sen, zabawę, naukę, ruch, integrację, a także na budowanie i pielęgnowanie relacji. Działamy w szkołach i przedszkolach w całej Polsce, wspierając także dorosłych, pracujących z dziećmi.
Urządzenia mobilne z internetem dają dostęp do wielu treści, które przyciągają naszą uwagę i powodują, że godzinami przewijamy ich ekrany – czyli scrollujemy. Nadmierne korzystanie z nich może zaburzać równowagę i wpływać na zaniedbywanie innych aspektów życia, w tym relacji z bliskimi.
Phubbing (czyt. fabing) to ignorowanie drugiej osoby poprzez korzystanie z telefonu w jej obecności.
Higiena cyfrowa to takie zachowania związane z używaniem technologii, które chronią zdrowie i równowagę. To nie tylko kontrola ilości czasu przed ekranem, ale też ochrona przed zagrożeniami, nieodpowiednimi treściami w internecie, przed przeciążeniem i stresem wywołanym nadmiarem bodźców.
Do harmonijnego rozwoju dzieci potrzebują przede wszystkim obecności i relacji z zaufanymi dorosłymi, którzy pomagają rozwijać kompetencje społeczne oraz będą dla nich wsparciem w trudnych chwilach.
Poznaj 9 zasad i spróbuj zmienić swoje nawyki
Min.1h przed pójściem spać nie patrz w ekran. Światło niebieskie, nadmiar silnych bodźców obniża jakość snu. Najlepiej kłaść telefon z dala łóżka i zastąpić go…zwykłym budzikiem.
Kiedy ekran pochłania uwagę, trudniej jest rozpoznać u siebie głód i sytość. Regularne spożywanie posiłków przed ekranem prowadzić może do nieprawidłowych nawyków, a nawet zaburzeń odżywiania.
Wyłącz powiadomienia w czasie spotkania. Planuj wspólny czas bez technologii, rozmawiaj, pielęgnuj relacje, które dają poczucie bezpieczeństwa i wsparcie. To ważny element życiowej równowagi.
Lajki, powiadomienia i newsy = wyrzut dopaminy do mózgu, którą ten kojarzy z przyjemnością. I będzie poszukiwał jej więcej. Nie daj się wciągnąć, ogranicz liczbę powiadomień. Pamiętaj, że algorytmy wielu aplikacji i mediów cyfrowych analizują Twoją aktywność, dobierają i podsuwają treści tak, aby utrzymać Twoją uwagę przed ekranem jak najdłużej.
Często w mediach cyfrowych prezentuje się jedynie wycinek rzeczywistości, czy czyjegoś życia. Nie jest to pełen, realny obraz, a bywa upiększony, poprawiony i skorygowany. Weryfikuj treści, unikaj porównywania się z innymi i tego, co negatywnie na Ciebie wpływa, powoduje niepokój czy zaniża samoocenę.
Ustal limity czasu ekranowego, wspólne rytuały bez technologii i zasady bezpieczeństwa. Ważne, aby przestrzegali ich wszyscy: dorośli i dzieci. Młodszym dzieciom powinien towarzyszyć w tych aktywnościach dorosły (rozważ opcję kontroli rodzicielskiej). Ze starszymi dziećmi ustal, z jakich aplikacji i stron mogą korzystać, a które nie są bezpieczne.
Spacer, ruch, sport, kontakt z przyrodą, spotkania twarzą w twarz, koncert, książka, głęboki oddech, ćwiczenia relaksacyjne, ćwiczenia koncentracji… – wybierz, co wspiera Twoją równowagę w świecie przeciążonym informacjami.
Kiedy zbyt długo scrollujesz, grasz, oglądasz – zastanów się, jaka potrzeba za tym stoi. Może potrzebujesz relaksu, może „uciekasz” od jakichś trudów, może się nudzisz, a może potrzebujesz kontaktu z innymi? Kontroluj czas przed ekranem, rozpoznaj symptomy e-uzależnień, celebruj czas bez telefonu.
Interesuj się cyfrową aktywnością młodych ludzi, rozmawiaj, pytaj, co je w internecie śmieszy, co jest trudne, czego się tam dowiadują. Bywaj też w tych aktywnościach z nimi, aby lepiej rozumieć ich świat. Zapewnij też alternatywy: kontakt z przyrodą, wspólny czas bez urządzeń cyfrowych, rozmowę, zabawę, doświadczanie innych aktywności niż cyfrowe. Pamiętaj, że to, jak Ty używasz technologii, jest przykładem dla dzieci.
Zobaczcie cytaty, które i nam dały do myślenia. Pochodzą z badania jakościowego nastolatków, które wykonaliśmy na potrzeby raportu z monitoringu praw dziecka w internecie „Dojrzeć do praw 2023”. Pokazują problem higieny cyfrowej oczami młodych – co jest dla nich trudne, za czym tęsknią, a co byłoby im wsparciem.
Jak jesteśmy razem przy stole, to mamy rodzinnie taką zasadę, że nikt nie może korzystać z telefonu. No oczywiście poza moim tatą, jego ta zasada nie obowiązuje. On w ogóle moim zdaniem powinien się odkleić od tego swojego telefonu.
Dorośli przed telefonem zawsze „pracują” i nie można im przeszkadzać. My za to robimy tylko „głupoty” – oglądamy głupich youtuberów albo gramy w głupie gry. Nic nie pomoże tłumaczenie, że telefon to dla nas przede wszystkim komunikacja.
Nie lubię, jak moi rodzice siedzą za długo w telefonie (…). Czasami zwracamy uwagę i oni zwykle odkładają.
Przy jedzeniu nie używamy telefonu, albo jak razem ze sobą jesteśmy, to już bez telefonu. Bo tego czasu wspólnego jest mało.
Takie wspólne posiłki bez telefonu albo na przykład godzina spędzona wspólnie z rodziną na spacerze w ciągu dnia z samą rozmową po prostu. To zbliża też domowników i zbliża też rodzinę do siebie, a odbiera telefonowi tę godzinę korzystania z niego.
Szkoła, nauczyciele apelują, żeby za dużo nie używać, że to wpływa na bezsenność, depresję. To jest akurat spoko, tylko kiepsko podane. Można mówić w inny sposób, na luzie, nie tylko „można – nie można”, tylko przykłady.
“Dziś na znaczeniu nabierają takie kompetencje jak współpraca, empatia, dbanie o swój dobrostan i relacje z innymi. To one szczególnie przydadzą się w świecie pełnym ekranów i warto pielęgnować je już od najmłodszych lat.”
Fundacja Orange od prawie 20 lat działa na rzecz nowoczesnej edukacji. Troszczy się o dobro dzieci w cyfrowym świecie. Wspiera także dorosłych, szczególnie nauczycielki i nauczycieli w szkołach i przedszkolach, w lepszym rozumieniu wyzwań powodowanych rozwojem technologii i ich wpływu na młodych.
Program edukacyjny, który wspiera dzieci w rozwoju empatii, uważności i współpracy, a nauczycielom i nauczycielkom dostarcza pomysły na ciekawe zajęcia, także ruchowe i na łonie natury. Nabór do nowej edycji marzec 2025.
Nauka podstaw higieny cyfrowej i bezpieczeństwa w internecie oraz ważnych kompetencji społecznych i emocjonalnych, które będą tarczą ochronną dzieci w świecie ekranów. W inicjatywie w ciągu ostatnich 10 lat wzięło udział 43 850 dzieci i 1740 nauczycielek i nauczycieli ze szkół podstawowych i świetlic.
Już 82 tys. nauczycieli i nauczycielek zdobyło nowe kompetencje cyfrowe w projekcie Lekcja:Enter. Kolejnych 6 tys. wspieramy w projektach Szkoła Jutr@ i Edukacja na cyfrowo. A przed nami szkolenia o sztucznej inteligencji dla 11 tys. osób.
Tworzymy bezpłatne materiały edukacyjne, raporty, publikacje, poradniki i gotowe scenariusze zajęć. Mogą korzystać z nich szkoły, przedszkola, organizacje, osoby pracujące z dziećmi, a także rodzice.